Łupież jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry owłosionej głowy. Może prowadzić do łysienia, dlatego jego prawidłowe leczenie jest niezwykle ważne.
Łuszczeniu się naskórka towarzyszy zazwyczaj mniej lub bardziej nasilony łojotok.
Można wyróżnić dwie główne odmiany łupieżu: suchy (pityriasis simplex), drobny, podobny do mąki oraz tłusty (pityriasis steatoides) z obecnością grubych, tłustych i dużych płatów naskórka, które ciężko nieraz odkleić od skóry na głowie.
Przyczyny choroby są złożone. Najczęściej jest to infekcja drożdżakami. Nie jesteśmy całkowicie sterylni, na naszym ciele bytują bakterie oraz mniejsza lub większa ilość grzybów drożdżakowych typu Pityrosporum ovale lub – jak je określają inni badacze – Malassezia furfur. Są to dwie nazwy określające ten sam patogen. W sprzyjających warunkach, kiedy nasila się łojotok, grzyby te mogą nadmiernie namnażać się i powodować swoiste zakażenie skóry. Takie przypadki znane są przy przewlekłej antybiotykoterapii, często u pacjentów szpitalnych. Łojotokowe zapalenie skóry połączone z nadmiernym rozwojem Pityrosporum ovale obserwowano u pacjetów chorych na AIDS z brakiem odporności immunologicznej.
Łupież tłusty może rozwijać się w następstwie łupieżu zwykłego. Złuszczanie naskórka pojawia się w okolicach skłonnych do łojotoku – nie tylko na głowie, ale także na twarzy w fałdach nosowo-wargowych, na czole, w brwiach oraz pomiędzy nimi, w brodzie i wąsach. U mężczyzn zmiany występują często na klatce piersiowej, w „jak się to określa” – rynnie łojotokowej przedniej, szczególnie jeżeli jest owłosiona.
Charakterystyczne dla łupieżu tłustego żółte łuski silnie przylegają do podłoża. W obrębie największych zmian pojawiają się żółte strupy. Widoczny jest stan zapalny z towarzyszącym swędzeniem, a w wyniku wtórnej infekcji pojawiają się grudki i krostki. Swędzenie skóry i wydrapania komplikują przebieg schorzenia.
Przy przewlekłej chorobie następuje nieraz nieodwracalne przerzedzenie włosów na głowie. Łojotokowe zmiany w obrębie skóry owłosionej głowy mogą prowadzić do wyłysienia.
Leczenie doustne: leki przeciwgrzybicze.
Leczenie zewnętrzne: kremy i szampony z dodatkiem leków przeciwdrożdżakowych, takich jak ketokonazol (1 lub 2 proc.), siarczek selenu, pirytion cynku. Zaleca się też preparaty z kwasem salicylowym w małym stężeniu (usuwają nagromadzone łuski skórne) oraz z dziegciem, zmniejszającym swędzenie (niestety preparaty te mają specyficzny, niezbyt przyjemny zapach).
Przeciwgrzybiczy szampon należy stosować naprzemiennie ze zwykłym – najlepiej, aby na jedno mycie szamponem przeciwgrzybiczym przypadało kilka myć szamponem zwykłym. Głowę należy masować delikatnie, nie wcierając mocno szamponu w skórę.
Uwaga! Każdy szampon jest detergentem i na pewnym etapie choroby może podrażniać skórę, szczególnie przy częstym i nadmiernie obfitym jego stosowaniu. Z powodu łupieżu tłustego stosujemy leczniczy szampon, który przestaje pomagać, więc używamy go coraz częściej. W efekcie powstaje stan zapalny na głowie. Niekiedy jest on tak duży, że konieczna jest wizyta u specjalisty.
Profilaktyka. Przeciwgrzybiczy szampon stosowany raz na 2 tygodnie skutecznie obniża ilość grzybów drożdżopodobnych na skórze. Łupież tłusty staje się mniej prawdopodobny. Myjąc włosy zwykłym szamponem, należy go rozcieńczać. To zmniejsza ryzyko wysuszenia i podrażnienia skóry głowy. U fryzjera można poprosić o umycie głowy kosmetykiem bez silnych, drażniących detergentów.
